Gözü Dikti Ne Demek?
Konya’da yaşayan, hem mühendislik hem de sosyal bilimlere meraklı bir genç olarak, bazen kafamda iki farklı sesin birbirini tartıştığını hissediyorum. Bir tarafta, olaylara analitik bir bakış açısıyla yaklaşmaya çalışan içimdeki mühendis, diğer tarafta ise olayları insani yönleriyle değerlendirmeye çalışan içimdeki insan tarafım var. Bugün, “Gözü dikti ne demek?” sorusunu sorarak bu iki farklı bakış açısını karşılaştırmaya çalışacağım. Kendi kendime sorgularken, aslında bu deyimin çok daha derin anlamlar taşıdığını fark ettim.
İçimdeki Mühendis: İşin Mantıklı Tarafı
Bir mühendis olarak baktığımda, “gözü dikmek” ifadesi, aslında bir hedefe odaklanmayı ve bu hedefe ulaşmak için belirli bir çaba sarf etmeyi çağrıştırıyor. Bu anlamda, “gözü dikmek” bir şeylere ulaşmak adına keskin bir odaklanmayı simgeliyor. Bu perspektiften bakıldığında, bir insanın bir şeye gözü dikmesi, o kişinin o hedefe ulaşma yolunda bir tür strateji geliştirmesi, plan yapması demek oluyor. Özellikle mühendislik dünyasında, bir problemle karşılaştığında, ona odaklanmak ve çözüm yolları üretmek zorundasınız. Her detayı gözden geçirmeli, her açıdan bakmalısınız. Bu anlamda, “gözü dikmek”, sadece bir heves ya da istek değil, disiplinli bir hedefe ulaşma çabasıdır.
Bir mühendis olarak, bunun sadece duygusal bir şey olmadığını, her şeyin bir amaca hizmet ettiğini söylüyorum. İçimdeki mühendis şöyle diyor: “Gözü diktiği şey, bir insanın hayal ettiği değil, ulaşmak için plan yaptığı şeydir. Bu, kararlılığın ve adanmışlığın simgesidir.”
İçimdeki İnsan: Duygusal Boyut
Ama gelin, şimdi bir de içimdeki insan tarafımın gözünden bakalım. İnsanların bir şeye “gözü dikmesi” aslında sadece bir hedefe odaklanma meselesi değil. İçimdeki insan tarafı, bunu daha çok bir arzu ve tutkuyla bağdaştırıyor. Bir insanın bir şeye gözünü dikmesi, aslında daha derin bir duygusal bağ kurması demek. Bazen bir insanın gözü bir şeye diktiğinde, onun bir tür tutkusu, yoğun isteği ve arzusuyla baş başa kalırız. Yani, buradaki “gözü dikmek”, sadece planlı bir yaklaşım değil, bir şeylere olan aşırı bağlılık, bir nevi takıntıdır. İçimdeki insan şöyle diyor: “Gözü dikmek, bazen bir şeyin peşinden gitmek değil, o şeye kalpten bağlanmak demektir. Kimi zaman bu bağ, duygusal yoğunluğun bir sonucu olur.”
Örneğin, bir futbolcu maç sırasında topa gözünü dikmişse, bu sadece o anki hedefe odaklanmak değil, aynı zamanda o oyunu kazanma arzusunun ve takımına duyduğu bağlılığın bir ifadesi olabilir. Yani, “gözü dikmek”, bazen sadece mantıklı bir hedef değil, duygusal bir istek ve bağlılık da olabilir. Bunu bir ilişkideki tutkuya, bir sanatçının eserine olan sevgisine benzetiyorum.
Toplumda “Gözü Dikmek” Ne Anlama Geliyor?
Toplumda “gözü dikmek” ifadesi, çoğu zaman bir kişinin hırsını ve kararlılığını yansıtan bir anlam taşır. Ancak, burada önemli bir nokta var: Hırs ve odaklanma arasında bir çizgi vardır ve bazen bu çizgi bulanıklaşabilir. Özellikle toplumumuzda, bazen bu deyim olumsuz bir çağrışım yaratabilir. Yani, “gözü dikmek” ifadesi, sadece hedefe kitlenmiş ve her şeyi göze alarak ilerleyen birini tanımlarken, aynı zamanda onu bencil ve hırslı bir kişilik olarak da görebiliriz. Burada içimdeki mühendis, “Bu sadece bir strateji, bir karar alma süreci,” derken, içimdeki insan tarafı, “Ama her şeyin bir sınırı olmalı, bu kadar takıntılı olmak zararlı olabilir,” diye itiraz ediyor.
Toplumda bazen bu deyim, “gözü dikmek” yerine “gözünü karartmak” gibi daha olumsuz bir şekilde de kullanılır. Bu durumda, o kişinin aşırı bir şekilde bir hedefe odaklanması, çevresindekileri ve kendi sağlığını hiçe sayması anlamına gelir. Yani burada, hedefe ulaşma arzusunun insanın sağlıklı düşünmesini engellediği bir duruma yol açabiliriz.
“Gözü Dikti”yi Bireysel Olarak Nasıl Yorumluyorum?
Bütün bu düşüncelerle birlikte, “gözü dikti” deyimi bende biraz kafa karıştırıcı bir his bırakıyor. Mühendislikten bakınca, bu bir hedefe ulaşmanın tek yolu gibi görünürken, insani açıdan bakınca, bu takıntılı bir isteğe dönüşebilir. Her şeyin bir dengesi olduğu gibi, hedeflere ulaşırken bu dengeyi kurmak çok önemli. İnsan, hedeflerine odaklanırken aynı zamanda çevresini de göz önünde bulundurmalı. Bu noktada, içimdeki mühendis ve içimdeki insan arasında sürekli bir tartışma var: “Hedefe odaklanmalı mıyım, yoksa duygusal bağlarımı ve insan ilişkilerimi mi ön planda tutmalıyım?”
Sonuç: Hedefe Odaklanmak mı, Duyguları Yaşamak mı?
Sonuçta, “gözü dikmek” deyimi bir anlamda insanın tutkularına, hedeflerine ve arzularına dair önemli ipuçları veriyor. Ancak, bu hedeflere odaklanmak, bazen birinin duygusal dünyasına zarar verebilir. İçimdeki mühendis “Sadece hedefe odaklan, sonuçları değerlendir” derken, içimdeki insan “Hedefe giderken yolun da önemli olduğunu unutma” diye hatırlatıyor. İki farklı bakış açısı arasında bir denge bulmak, bence bu deyimin gerçek anlamını keşfetmek için gerekli.